چه میتوان گفت در مورد فیلمی که به عنوان برترین فیلم تاریخ شناخته شده، در لیست IMDB در رتبه اول قرار دارد و در هفت بخش نامزد اسکار شده است. شاهکاری که نویسندهاش استیون کینگ بزرگ است و کارگردانش فرانک دارابونت. اثری که دیدنش نه برای جسم که برای روح توصیه میشود. شاید در این روزهای سخت تماشای این شاهکار بزرگ بتواند امید را به ما برگرداند. با ما همراه باشید تا ببینیم این فیلم چه چیزی داشته که اینگونه همگان را شیفته خود کرده است.
اندی دوفرین فردی آرام و تحصیل کرده است، یک بانکدار ساده، او به اتهام قتل همسرش و یک مرد دیگر به زندان میافتد اما خودش گناهانش را قبول ندارد. اندی محکوم به حبس ابد میشود. زندگی در زندان برایش سخت میگذرد تا این که رئیس سختگیر زندان از مهارت او در بانکداری و کارهای حقوقی با خبر میشود و تصمیم میگیرد از او استفاده کند. اندی کمکم جای پایش را در دفتر رئیس محکم میکند و …
فیلمنامه رستگاری در شائوشنگ فیلمنامهای منسجم و عالی است، بالاخره از فیلمنامهای که بر پایه داستان استیون کینگ نوشته شده، جز این هم نمیتوان انتظار داشت! شخصیتپردازی عالی صورت گرفته مخصوصا شخصیت رئیس زندان که تبدیل به یک برند برای این فیلم شده و در هر فیلم و سریال و حتی بازی دیگری، شخصیت رئیس زندان را از روی این فیلم کپی میکنند! یک مورد دیگر از مثالهای عالی شخصیتپردازی و روابط در فیلمنامه، رابطه رد و اندی است، عشقی دوستانه و به دور از تمایلات جنسی که این روزها رد پای کثیفش دنیا را پر کرده است. جدا از این عشق دوستانه و پاک، ما میتوانیم دو فرد با دو رنگ پوست ببینیم که به دور از عقیده نژادپرستیای با یکدیگر دوست هستند. فیلمنامه فیلم پر است از دیالوگهای زیبا و خواندنی که یک نمونه از آنها را مشاهده میکنید:
– اندی دوفرین! کسی که توی رودخونه پر از کثافت شنا کرد و از اون طرفش تمیز بیرون اومد.
طبق معمول فیلمهای شاخص و درجه یک در سینمای هالیوود زیاد فروش نمیکنند و حتی شکست تجاری هم میخورند، از قدیمیها مانند ۱۲ مرد خشمگین گرفته تا همین رستگاری در شائوشنگ. همچنین جالب است بدانید که این فیلم رقابت بسیار سختی با فیلم فارست گامپ که در همان سال ساخته شده بود داشت و تقریبا در تمام رشتههایی که در اسکار نامزد شده بود، رقابت را به فیلم فارست گامپ واگذار کرد. اگرچه که اکنون رستگاری در شائوشنگ در رتبه اول لیست IMDB و فارست گامپ در رتبه ۱۲ قرار دارد. اگر بخواهیم از لحاظ محتوا هم حساب کنیم رستگاری در شائوشنگ به مراتب یک پله بالاتر از فارست گامپ میایستند. این را از شخصیتپردازی فیلم هم میتوان فهمید، فارست گامپ فردی است که دیوانهوار میدود، پینگ پنگ بازی میکند، برای کشورش میجنگد و شکلات میخورد! اما اندی دوفرین مردی است که با این که امکان فرار را دارد اما ۱۹ سال در زندان میماند زیرا به این عقیده رسیده است که در واقع قاتل همسرش خود اوست، به این دلیل که نسب به او بیمهر بوده و توجهی به زندگی مشترکشان نداشته و همین باعث شده که همسرش سراغ مرد دیگری برود اما وقتی اندی از واقعیت ماجرا با خبر میشود و خود را گناهکار میبیند و در واقع به رستگاری واقعی میرسد، بالاخره تصمیم به فرار میگیرد و اینجاست که قوس شخصیتی او به طرزی زیبا کامل میشود.
دارابونت دو فیلم شاهکار از دو داستان شاهکار در زندان ساخته است، یکی همین رستگاری در شائوشنگ و دیگری مسیر سبز. مسیر سبز که قطعا لیاقت بیشتر از چیزی بود که نصیبش شد و دیدن آن فیلم هم به شدت توصیه میشود. شاید هیچ شخص دیگری نمیتوانست به اندازه دارابونت چنین اقتباسهای فوقالعادهای از داستانهای کینگ بسازد، نکتهای که خود استیون کینگ هم به آن اشاره میکند. دیگر ویژگی عالیای که دارابونت دارد دغدغهمند بودن اوست. او به هیچوجه سراغ فیلمهای پاپ کورنی نرفته و تمام فیلمهایی که ساخته هدف مشخصی داشتهاند. دغدغه اصلی او در فیلمهایش نشان دادن قدرت امید و امکان رستگار شدن است، درست زمانی که یک فرد در شدیدترین تنگاها قرار دارد.
فیلم جزئیات قابل توجهی دارد که یک به اصطلاح خوره سینما میتواند از آن لذت ببرد. برای مثال آن صحنهای که رد کتاب کنت مونت کریستو را پیدا میکند و به شوخی میگوید این کتاب را هم باید در بخش آموزشی بذاریم؟ شاید یک بیننده ساده از این صحنه به راحتی بگذرد اما کسی که مطالعه داشته، میداند که کنت مونت کریستو با قلم الکساندر دوما در مورد فردی به نام ادموند دانتس است که به ناحق در زندان افتاده است و قصد فرار از زندان را دارد. او در نهایت موفق هم میشود البته بعد از چندین سال. خب حالا اینجاست که میتوانیم هوشمندی نویسنده را ببینیم که غیرمستقیم به قصد فرار اندی اشاره میکند.
اگر نیاز به تقریبا ۳ ساعت سرگرمی و البته یاد گرفتن این که چگونه به رستگاری و امید برسید، دارید، رستگاری در شائوشنگ بهترین انتخاب است. البته بدانید که رستگاری راه آسانی ندارد و اگر بخواهید به شیوه این فیلم جلو بروید باید چند صد متر در فاضلاب تنگ پر از کثافت شنا کنید تا به رودخانهای پاکیزه برسید و باران کثیفیها را از شما بزداید. این فاضلاب تنها فاضلاب واقعی نیست و میتواند استعاره از هر چیزی باشد ….